"Papa, dit is mijn nieuwe nummer. Ik heb een klein probleempje." Zo beginnen vaak de gesprekken met een WhatsApp-fraudeur. Deze oplichters worden steeds actiever. In Doetinchem is een vrouw er onlangs in geslaagd om de oplichters van haar ouders in de val te lokken. En dat is uniek, want het lukt maar zelden om ze te pakken te krijgen.

In Doetinchem zijn drie WhatsApp-fraudeurs in de val getrapt. De mannen hadden 1200 euro buitgemaakt bij een ouder stel. Hun dochter wilde dit niet zomaar laten gebeuren en overtuigde de mannen ervan dat er meer geld was dat zij konden ophalen. De politie werd erbij betrokken, waarna de mannen konden worden opgepakt.

Dit soort oplichting via WhatsApp vindt steeds vaker plaats. In 2017 werden er nog 47 meldingen van gedaan bij de Fraudehelpdesk. In 2019 waren dit er 2600 en het jaar erna was het aantal vervijfvoudigd naar 12.000.

Ook Daan Jongen kreeg een verdacht appje binnen. Hij besloot dit te delen op zijn Twitteraccount. "We maakten er direct een interactief spelletje van. Iedereen zat mee te genieten via Twitter", vertelt hij aan EditieNL.

Hij hield op die manier de fraudeurs de hele avond bezig. "Tot ik zei: we hebben je. Ik heb toen aangifte gedaan van online fraude en contact gehad met de politie." In zijn geval bleken het geen serieuze oplichters te zijn maar een stel jongeren.

Wanneer er een doelgerichte fraudeur aan de andere kant van de lijn zit, kan dit nare gevolgen hebben. Maar ze zijn te herkennen, vertelt Marloes Kolthof, directeur van Fraudehelpdesk. "Vaak begint het op dezelfde manier: iemand die zich meldt als een familielid of een goede vriend. Vaak een zoon of dochter die zegt: hoi mam, ik heb een probleem met mijn telefoon, ik heb een nieuw nummer."

Sommige oplichters doen er nog een schepje bovenop en doen research naar de personen die ze willen oplichten. "Die kijken hoe de zoon of dochter doorgaans reageert op sociale media en met welke emoji." Uiteindelijk zal er om geld gevraagd worden. "Mensen denken dat het vooral domme mensen zijn die erin trappen, maar het kan iedereen overkomen."

Als je het zaakje zelf niet vertrouwt kun je het best contact leggen met de persoon die de oplichter claimt te zijn. "Stap dan op de fiets en ga naar die persoon toe. Of bel degene op het nummer dat bij jou bekend is. En klik niet gelijk op een link en maak geen geld over op basis van een tekstbericht."

"Als je bent opgelicht moet je meteen aangifte doen. Hoe meer aangiftes er binnen komen, hoe beter." Een bank kan ervoor zorgen dat jij je geld terugkrijgt. "Maar de ene bank is daar coulanter in dan de andere."

Helaas worden WhatsApp-fraudeurs maar zelden gepakt, weet Kees van der Spek, maker van het programma Oplichters Aangepakt. Hij is erg onder de indruk van de actie van het gezin in Doetinchem. "Fantastisch dat het is gelukt om de oplichters te pakken. Dit is uniek", vertelt hij aan EditieNL.

Met zijn programma probeert hij fraudeurs op te sporen. "Wij hebben er in twee dagen tijd acht opgepakt door in de telefoons binnen te dringen. Wij hebben daarvoor een speciale app aangemaakt." Hiermee kan door middel van een link binnengedrongen worden in de telefoon van de fraudeur. "Dan moet hij zijn gps en gezichtsherkenning aanzetten en dan zien wij zijn gezicht en locatie."

Miniatuurvoorbeeld Lees ook:
Politie pakt 24 verdachten op van WhatsApp-fraude
"Toen dat lukte zijn we meteen in de auto gestapt en erheen gereden, want ze gaan er uiteindelijk achter komen dat de app niet werkt." Maar als de fraudeur eenmaal gepakt is, is de straf die hij krijgt relatief laag. "Als straf krijgen ze misschien een taakstrafje. Het gaat om hulpvraag-fraude en dat is geen groot vergrijp. Mensen maken het vrijwillig over, dus juridisch is het niet heel groot."