Een advocatenkantoor dat volledig draait op kunstmatige intelligentie, zou binnen een half jaar mogelijk kunnen zijn in Nederland. Dat zeggen meerdere juridische experts in gesprek met BNR, nadat in het Verenigd Koninkrijk een dergelijk ai-advocatenkantoor onlangs de deuren heeft geopend. ‘Technisch kan het, maar er zal altijd een advocaat eindverantwoordelijk zijn', zegt legal innovatie expert Jeroen Zweers.

Het Britse bedrijf Garfield AI beweert het eerste volledig op kunstmatige intelligentie draaiende advocatenkantoor te zijn. Volgens hen maakt AI juridische hulp toegankelijker en goedkoper. Toch werkt Garfield niet zonder mensen: oprichter en advocaat Philip Young fungeert als achtervanger. De Engelse wet verplicht namelijk dat minstens één advocaat toezicht houdt op de professionele standaarden binnen een kantoor.

Ook legaltechexpert Douwe Groenevelt, voorheen verbonden aan ASML, voorziet deze belemmeringen. 'Met een AI-advocatenkantoor wordt vooral bedoeld dat het kantoor voornamelijk op technologie leunt maar wordt geleid door een klein aantal advocaten.' Desondanks verwacht hij dat binnen zes maanden een soortgelijk advocatenkantoor zal openen in ons land. 'De verschijningsvorm kan divers zijn.'

Volgens Groenevelt moet er in eerste instantie vooral worden gedacht aan een bestaand kantoor dat veel meer met AI gaat werken dan nu, waarbij bepaalde delen van de dienstverlening grotendeels door kunstmatige intelligentie worden uitgevoerd. 'Het toezicht en de supervisie blijven dan wel in handen van een advocaat. Vooral grote en middelgrote kantoren zouden in dat gat kunnen springen.'

De populariteit van kunstmatige intelligentie in de advocatuur heeft namelijk wel degelijk een vlucht genomen. 'We zijn nog aan het leren op dit gebied', zegt Zweers, die erop wijst dat de advocatuur volgens meerdere rapporten in de toekomst deels overgenomen kan worden door technologie als AI. 'Er is sprake van FOMO (fear of missing out, red.).'

Overigens worden tools als ChatGPT volgens Groenevelt al 'extreem veel gebruikt'. Zowel door de advocaat als de klant, die via AI 'voorwerk doen'. Het gevolg daarvan is dat de kosten voor de inhuur van een advocaat omlaaggaan, maar leidt ook tot problemen. 'ChatGPT heeft het niet altijd bij het rechte eind.'

Een volledig nieuw kantoor, zoals nu opkomt in het VK en de VS, is volgens Groenevelt waarschijnlijk de beste optie. 'Het traditionele bedrijfsmodel van advocatenkantoren botst met innovatie, omdat die langetermijninvesteringen vereist, terwijl de advocatuur gericht is op kortetermijnwinst.' Ook moeten partners wennen aan de nieuwe technologie. 'Dat is misschien wel de grootste uitdaging: zorgen dat goedbetaalde partners de ruimte en tijd krijgen om zich echt te verdiepen in die nieuwe manier van werken.'