In de aanloop naar de G20-top in India heeft hoofdstad New Delhi een 'facelift' gekregen: een poging om het land extra op te poetsen voordat het tijdens de top in de schijnwerpers staat. Maar duizenden bewoners van sloppenwijken moeten ervoor wijken.

Straatlantaarns verlichten trottoirs die voorheen in het donker bleven, muren zijn beschilderd met kleurrijke muurschilderingen, er zijn bloemen en bomen geplant. In sommige buurten werden zelfs straathonden en apen verjaagd.

De regering van de Indiase premier Modi wil New Delhi laten schitteren tijdens de G20, en daar heeft hij ook wat voor over: het 'verfraaiingsproject' kost zo'n 120 miljoen dollar.

De autoriteiten hebben stappen ondernomen om apen weg te jagen van de locaties van de G20-top. Op verschillende plaatsen zijn levensgrote uitsneden van grijze langoerapen aangebracht, die kleinere apen afschrikken.
De autoriteiten hebben stappen ondernomen om apen weg te jagen van de locaties van de G20-top. Op verschillende plaatsen zijn levensgrote uitsneden van grijze langoerapen aangebracht, die kleinere apen afschrikken.

Maar sommige inspanningen voor de top gaan ten koste van huisvesting van duizenden Indiërs. Sinds januari zijn honderden huizen en stalletjes van straatverkopers langs de weg gesloopt. Tientallen sloppenwijken werden met de grond gelijkgemaakt.

De huisjes zouden illegaal op overheidsgrond zijn gebouwd. De minister van Volkshuisvesting ontkent dat de vernietiging van sloppenwijken iets te maken zou hebben met de G20-top, maar bewoners en critici geloven daar maar weinig van.

Sommige inwoners van de sloppenwijk benaderden het Hooggerechtshof van New Delhi om de uitzettingen tegen te houden, maar ook de rechtbank oordeelde dat de nederzettingen illegaal waren.

Historicus en Indiadeskundige Lourens van Haaften vermoedt dat de sloop wel degelijk met de aankomende top en het imago van het land te maken heeft. "Armoede past nou eenmaal niet in het beeld dat de Modi-regering wil uitstralen", zegt hij. "Het land wil uitstralen dat het een opkomende economie en geopolitieke wereldmacht is. Een land van betekenis. Het is cru dat het land zich wil profileren als opkomende wereldmacht, maar de armoede in het land niet onder controle heeft."

Het afbreken van sloppenwijken gebeurde al eerder, zegt hij. "Bij het bezoek van een Amerikaanse president bijvoorbeeld. Maar niet eerder op deze schaal."

"Het is niet zo dat deze sloppenwijken er nog maar net staan. Het lijken dan misschien wel tijdelijke woningen, maar dat zijn het niet. Vaak bestaan ze al generaties. Weghalen heeft enorme sociale en economische gevolgen voor deze kwetsbare groep mensen."

Zoals voor de bewoners van een sloppenwijk in het Janta Camp-gebied in New Delhi. Toen zij te horen kregen dat de G20-top op nog geen 500 meter van hun thuis zou plaatsvinden, hoopten ze ervan te kunnen profiteren. "Ik dacht dat de 'grootse mensen' van de G20 iets aan de armen zouden brengen", zegt bewoner Mohammed Shameem tegen persbureau Reuters. "Maar het tegenovergestelde gebeurt: die grootse mensen zullen komen, op ons graf zitten en eten."

De bewoners van de sloppenwijk zijn nu dakloos. Veel van hen kregen slechts kort voordat de sloop begon een uitzettingsbevel.

De familie van Kusboo Devi woonde al 13 jaar in de wijk toen hen werd verteld dat ze moesten vertrekken. "Het gebied moest worden schoongemaakt. Maar schoonmaken betekent toch niet dat ze de armen willen verwijderen?"

Het oppoetsen van het imago van India gebeurt niet alleen om indruk te maken op de bezoekende wereldleiders, denkt Van Haaften. "Enerzijds heeft dat er natuurlijk wel mee te maken: vooral de toegangswegen naar de wijk waar de conferentie wordt gehouden wordt verfraaid. Die buitenlandse regeringsleiders hoeven zo niet te veel 'narigheid' te zien."

Maar een succesvolle G20-top is ook zeker van belang voor India en haar inwoners zelf, legt de Indiadeskundige uit. "De Modi-regering wil zich op deze G20 nadrukkelijk profileren als spreekbuis van de global south, om daarmee zijn invloed te vergroten."

Het afbreken van sloppenwijken roept dan ook wel weerstand op, maar lang niet alle Indiërs lijken tegen het besluit te zijn. "De politiek van premier Modi draait om het herstellen van Indiase trots, en daar zijn veel Indiërs gevoelig voor: het gevoel dat India meedoet met de 'grote jongens' in de wereld vinden zij aantrekkelijk. En dat een groep mensen met een lagere sociaal-economische positie ervoor moeten wijken, wordt door veel Indiërs geaccepteerd."

De G20 – of 'Groep van 20' – is een groep van twintig grote economieën die jaarlijks bijeenkomen om economische onderwerpen te bespreken. Het gaat om 19 landen en de Europese Unie. Samen staan de G20-landen voor zo'n tweederde van de wereldbevolking en 85 procent van de wereldwijde inkomsten.

Dit weekend komt de G20 weer samen, in India dus. Ook demissionair premier Rutte reist af naar New Delhi. "Nederland is als land geen lid van de G20, maar we worden de laatste jaren telkens uitgenodigd door het gastland", zegt politiek verslaggever Fons Lambie.

En dat is nuttig: "Het biedt de premier een kans om tal van internationale collega's te zien en met hen te netwerken en contacten te onderhouden. Het biedt de mogelijkheid om heel veel regeringsleiders in één keer te spreken."

En in de aanloop naar de G20-top was er deze week nog meer controverse in gastland India. Op uitnodigingen voor een diner tijdens de G20 noemt de Indiase president Droupadi Murmu zichzelf de 'president van Bharat', een andere benaming voor het land. "En dat voedt geruchten dat de Indiase regering in de nabije toekomst een naamsverandering zou willen doorvoeren."

Zowel Bharat als India zijn gangbare termen. Maar er is een groeiende roep om het woord India te vervangen door Bharat, vooral vanuit de hindunationalistische hoek, zegt Van Haaften. "Bharat is afkomstig uit het Sanskriet. Het woord India zou volgens critici zijn oorsprong hebben in Europese talen uit de oudheid, en werd door de Britse kolonisator opgelegd aan de huidige politieke staat."

Met de naam Bharat zou het land zijn politieke en culturele onafhankelijkheid verder kunnen onderstrepen. "Ook zit aan het woord Bharat een spirituelere lading dan aan India."