Vrouwen die drinken tijdens én voor de zwangerschap, al is het maar één wijntje per week, krijgen vaker kinderen met bijvoorbeeld een wipneus of een uitstekende kin. Dat blijkt uit onderzoek van het Erasmus MC. ,,Ons advies aan vrouwen: stop met drinken als je van plan bent om zwanger te worden.”

Het onderzoek werd uitgevoerd onder ongeveer vijfduizend moeders en hun kinderen. Zij doen mee aan Generation R, een project in Rotterdam waarin hun ontwikkeling gevolgd werd. In deze specifieke studie werden zelfverstrekte gegevens over het alcoholgebruik van de moeder gekoppeld aan 3D-foto's van het gezicht van hun kind. De uitkomst: er is een aantoonbare relatie tussen alcoholgebruik van de moeder en de vorm van het gezicht van het kind.

Het was al bekend dat die relatie er was voor moeders die grote hoeveelheden alcohol consumeerden tijdens de zwangerschap, zegt hoofdonderzoeker Xianjing Liu (34), assistent-hoogleraar aan het Erasmus MC. ,,Bij deze groep is natuurlijk ook bekend dat grote gezondheidsproblemen kunnen optreden. Wat wij nu hebben laten zien, is dat er ook effecten optreden bij kinderen van moeders die weinig drinken. En zelfs bij kinderen van moeders die in de drie maanden vóór hun zwangerschap nog gedronken hebben.”

Voor het onderzoek werd de vorm van de gezichten op 3D-foto's omgezet in tweehonderd verschillende datakenmerken. Uit de analyses blijkt dat de gezichten van kinderen van 9 jaar oud significant andere vormen hebben als hun moeder dronk. De effecten waren al te zien bij kinderen van moeders die één glas alcohol per week dronken. Deze kinderen hadden een iets omhoogstaande neus, een kortere neus, een uitstekende kin of hun onderste oogleden lagen dieper in het gezicht.

,,Het gaat niet om verschillen die je meteen met het blote oog kunt waarnemen”, vertelt onderzoeker Liu via de telefoon. ,,Daarom is deze nieuwe techniek ook zo belangrijk. Hiermee kun je aantonen dat er een verschil is. Een afwijking in het gezicht kun je zien als een symptoom. Onderliggend zijn er misschien wel andere gezondheidsproblemen, een ander gezicht is daar mogelijk een uiting van.”

Je kunt een vergelijking trekken met kinderen met een syndroom dat stamt uit een genetische afwijking, zegt Liu. ,,Ook zij hebben soms een ander gezicht, waar je aan kunt zien dat ze iets hebben.”

Het verband werd ook onderzocht bij kinderen van 13, maar kon daar niet worden aangetoond. Dat kan er volgens de onderzoekers op duiden dat de uiterlijke effecten wegtrekken als kinderen ouder worden, iets wat eerdere onderzoeken al suggereerden. ,,Maar dat wil niet zeggen dat de onderliggende gezondheidseffecten ook zijn verdwenen.”

Over de implicaties van zijn onderzoek kan Liu kort zijn. ,,Dit laat zien dat alcohol ongezond is, en dat vrouwen die moeder willen worden er vanaf zouden moeten zien. Niet alleen tijdens de zwangerschap, maar ook in de periode daarvoor. Je merkt dat dat besef er nog niet altijd is. Maar een klein beetje drank kan al verschil maken."

Ondertussen ziet de Chinese onderzoeker in de gebruikte 3D-techniek grote mogelijkheden voor vervolgonderzoek. ,,Nu doen we het bij kinderen, maar je zou ook kunnen onderzoeken of je in de gezichten van ouderen iets kunt vinden dat bijvoorbeeld kan voorspellen of ze dement worden, of Parkinson krijgen. Nu zie je vaak dat mensen met klachten jarenlang van specialist naar specialist lopen, voor er iets wordt gevonden."

Mogelijk kunnen mensen in de toekomst met één simpele foto op het juiste spoor gezet worden. ,,Dat zou een hoop tijd en geld schelen. Neem een MRI, die is erg duur, en ook erg belastend voor patiënten. Deze techniek biedt wat dat betreft mogelijkheden.”