Medisch specialisten gaan flink snijden in behandelingen en onderzoeken die nu standaard zijn, maar die niet of nauwelijks effectief blijken te zijn. Het doel is stoppen met behandelingen waarvan wetenschappelijk bewijs ontbreekt dat ze echt zinnig zijn. Die aanpak moet zowel zorgkosten besparen.

Dertien medische beroepsorganisaties gaan heel concreet richtlijnen aanpassen, bevestigt de overkoepelende Federatie Medisch Specialisten (FMS) na berichtgeving in de Volkskrant.

Wie bijvoorbeeld een eenvoudige blindedarmontsteking heeft, wordt straks niet meer standaard geopereerd. Antibiotica en pijnstilling blijken in veel gevallen namelijk afdoende.

De maatregel zou ook minder belastend voor patiënten zijn. Daarom zijn patiëntenorganisaties positief over het project, dat de naam Less is More heeft gekregen. Dat Engelse spreekwoord drukt uit dat minder doen in bepaalde gevallen het beste is.

"Als het vermoeden bestaat dat bepaalde zorg niet of minder effectief is, wordt er vaak pas mee gestopt als dat daadwerkelijk is aangetoond", legt een woordvoerder van de FMS uit. Dat kan echter vele jaren duren. Nu wordt het omgedraaid: "We stoppen op een verantwoorde manier met zorg die minder effectief lijkt en evalueren vervolgens of dit een goede beslissing was."

Enkele voorbeelden
Alleen de nodige zorg behouden kan ook betekenen: mensen eerder naar huis sturen. Baby's die voor de bevalling in het vruchtwater hebben gepoept, maar na de geboorte nergens last van hebben, mogen straks na vier uur mee naar huis. Nu is de minimale observatieduur nog acht uur.

Op de lijst staan ook diverse controles waarvan de artsenorganisaties inschatten dat ze amper iets opleveren. Zo gaan cardiologen niet meer vijf jaar achtereen een hartecho maken bij patiënten die een hartklepprothese van biologisch materiaal hebben gekregen. Zo'n echo blijkt in veruit de meeste gevallen ook niet nuttig bij patiënten die zijn getroffen door een herseninfarct of TIA. De reeks andere onderzoeken die eraan voorafgaat, levert genoeg informatie op.

Richtlijnen hebben veel invloed, want ze zijn 'de standaard voor iedere medisch specialist in Nederland', legt de FMS uit. De organisatie bevestigt dat het schrappen van behandelingen zo'n 70 miljoen euro per jaar kan besparen. Dat is 'een conservatieve schatting'. En medici houden zo meer tijd over voor zorg die wel bewezen effectief is.