Zonder nadenken krabde Tim Hanssen (34) eind oktober aan zijn hoofd terwijl hij over de snelweg A2 bij Weert reed. Die onbewuste handeling heeft hem uiteindelijk een boete van 380 euro opgeleverd. Een slimme verkeerscamera registreerde namelijk dat hij aan het bellen was.
Foto

"Ik heb een leaseauto, dus ik werd eind oktober gebeld door mijn baas dat er een nogal hoge verkeersboete op de mat was gevallen", vertelt Tim telefonisch aan RTL Nieuws. "Ik schrok, ik wist niet wat ik fout had gedaan." De man uit Echt zocht de boete op. Op de flitsfoto was te zien dat hij tijdens het rijden over de A2 bij Weert aan zijn hoofd zat. Maar de politie oordeelde dat hij zat te bellen. Kosten: 380 euro en 9 euro voor de administratie.

Tim heeft naar eigen zeggen helemaal geen reden om de telefoon aan zijn oor te houden in de auto. Hij kan via het systeem in zijn auto handsfree bellen. "En bovendien ben ik linkshandig. Ik bel nu met jou ook met mijn linkerhand", zegt hij lachend. "Op de foto zie je dat ik mijn rechterhand omhoog houd."

De flitsfoto van Tim is waarschijnlijk gemaakt door een MONOcam. Dat is een mobiele flitscamera van de politie die met kunstmatige intelligentie registreert of iemand aan het bellen is. En heel toevallig weet Tim veel van die technologie af.

"Ik werk voor een bedrijf dat organisaties helpt bij datavraagstukken", legt hij uit. "Ik kan me dus wel inbeelden wat er precies is misgegaan. Dit algoritme is gewoon niet perfect. Er komen ook gevallen doorheen die niet kloppen. Vals positief noem je dat. Het algoritme zegt dat er iets gebeurt terwijl dat niet zo is."

In de eerste acht maanden van 2023 kregen 141.506 mensen een boete voor het vasthouden van hun mobiele telefoon in de auto. Dat zijn er 30.150 meer dan in dezelfde periode van het jaar daarvoor. Die stijging is volgens de politie grotendeels te verklaren door de inzet van de MONOcam, die in juli 2021 werd geïntroduceerd. Cijfers over het laatste maanden van 2023 komen binnenkort.

Een boete voor bellen achter het stuur is 380 euro. Per 1 maart wordt die boete opgehoogd naar 420 euro. "Dat is een flink bedrag. Als je er een krijgt, doe je het hopelijk niet nog een keer. En dat is precies de bedoeling. Rijden met een telefoon in je hand of op schoot is heel gevaarlijk", zegt Marloes van Kessel, persvoorlichter van het OM.

Bij flitsfoto's gemaakt met een MONOcam moet een agent altijd nog zelf de foto beoordelen op overtredingen. "Die agent was waarschijnlijk bevooroordeeld, omdat het algoritme zei dat ik aan het bellen was." Tim heeft bezwaar tegen de boete aangetekend, maar dat is nog niet in behandeling genomen door het Openbaar Ministerie (OM). In de tussentijd schreef Tim een blog over de bizarre boete, waarin hij uitgebreid uitlegt hoe dergelijke algoritmes werken.

Het CJIB laat weten dat zij over individuele gevallen geen uitspraken kunnen doen, maar de woordvoerder is bekend met de boete van Tim en laat doorschemeren dat de kans klein is dat de man de boete ook echt moet betalen. "Het zou wel grappig zijn als mijn bezwaar wordt afgewezen", zegt Tim. "Dan kan ik in de rechtbank met een presentatie uitleggen wat er mis is gegaan."