Een kleine vergissing met een parkeervergunning kan leiden tot een stortvloed aan parkeerboetes in een paar dagen tijd. Honderden vergunninghouders door heel Nederland kregen vorig jaar zo’n boetelawine over zich heen, blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws. Ombudsmannen hekelen de starheid van gemeenten. "Het is oneerlijk dat inwoners zo vaak gestraft worden voor één vergissing."

Scanauto’s hebben in de meeste grote gemeenten de afgelopen tien jaar het werk overgenomen van parkeerwachters. De controles vinden volledig digitaal plaats met camera’s die automatisch nummerborden scannen van geparkeerde auto’s. Op deze manier kunnen per uur veel meer kentekens worden gecontroleerd, met hogere opbrengsten en minder parkeeroverlast tot gevolg.

Maar uit onderzoek van RTL Nieuws blijkt dat een kleine groep parkeerders zwaar gedupeerd wordt door de digitalisering van de parkeerhandhaving. Een rondgang langs grote gemeenten wijst uit dat honderden mensen per jaar die een vergissing maken bij het verlengen, betalen of aanpassen van hun parkeervergunning, bedolven raken onder de boetes.

"De meeste mensen krijgen uiteindelijk wel kwijtschelding voor een deel van de boetes als zij hun vergissing uitleggen, maar dan zijn ze al maanden verder, met alle financiële stress van dien", zegt Munish Ramlal, ombudsman voor Amsterdam. "Dat is de omgekeerde wereld, gemeenten moeten proberen te voorkomen dat hun burgers in deze situatie terechtkomen."

Het begint doorgaans met een kleine vergissing van de burger zelf. Zo kocht een echtpaar van boven de 80 uit Rotterdam dit voorjaar een nieuwe auto, maar vergaten ze het bijbehorende nieuwe kenteken door te geven aan de afdeling parkeerzaken van de gemeente om de vergunning aan te passen.

Al snel volgden de eerste boetes. De senioren, niet handig met computers, stuurden een brief naar de gemeente, maar die belandde bij de verkeerde ambtenaar. Ondertussen bleven de boetes maar binnenstromen. Pas toen de ombudsman van Rotterdam zich ermee ging bemoeien, stopten de boetes. De teller stond toen op 42 naheffingsaanslagen ter waarde van een bedrag rond de 3000 euro.

Een Amsterdammer kreeg 59 boetes in korte tijd omdat hij per ongeluk het kenteken van zijn leenauto had ingevoerd in plaats van dat van de leaseauto. En in de gemeente Almere ging het mis bij een hele groep inwoners toen het gebied voor betaald parkeren in 2022 werd uitgebreid. Tientallen bewoners in deze wijken wisten dat niet, en kregen 10 tot wel 61 boetes opgelegd in een paar weken tijd.

Ook voor de Amsterdamse transportondernemer Koike Hess begon het met een foutje. De acceptgiro van zijn parkeervergunning werd naar een niet-bestaand adres gestuurd, waardoor de halfjaarlijkse rekening onbetaald bleef. Op een dag in juni kwam hij thuis, maar kreeg hij de voordeur met moeite open, doordat er een stapel van 65 boetes op de mat lag. In de dagen erna kwamen er nog tientallen boetes binnen, oplopend tot meer dan 100 naheffingsaanslagen ter waarde van rond de 10.000 euro.

"Laat ik vooropstellen: als je een parkeervergunning hebt, moet die betaald worden, ook de verlenging", zegt Hess. "Maar als dat niet gelukt is, had ik wel graag een belletje gekregen en niet drie maanden later allemaal boetes tegelijk."

Daarover zegt de Amsterdamse ombudsman Ramlal: "Deze ondernemer maakt één vergissing maar de boetemachine van de gemeente ratelt maar door. Dit is een typisch voorbeeld waarin de systeemwereld van de overheid botst met de leefwereld van de inwoners. De digitalisering heeft soms echt kafkaëske gevolgen."

De hoofdstad heeft berekend dat in een periode van vier maanden tijd (in 2022) zeker 265 houders van een parkeervergunning te maken kregen met een boetelawine. In alle gevallen ontvingen deze mensen meerdere boetes binnen een paar dagen voor één fout.

De kern van het probleem is volgens Maxime Kazem, jurist bij bezwaarbureau Appjection, dat door de inzet van scanauto’s de handhaving is gedigitaliseerd, maar dat de boetes nog gewoon per post worden verstuurd. Daardoor duurt het een paar dagen tot een paar weken voordat de gedupeerde burger weet dat hij een fout heeft gemaakt.

Maar doordat scanauto’s dagelijks en soms meerdere keren per dag door de straat rijden, loopt de hoeveelheid boetes snel op. "Vaak wordt de eerste boete pas weken later aan de betrokkene verzonden, waardoor iemand lange tijd niet op de hoogte is van zijn fout", legt Kazem uit. "Die persoon heeft dan geen gelegenheid gehad om het gedrag aan te passen."

Als gedupeerden bezwaar aantekenen tegen de boetes, schelden de meeste gemeentes een groot deel kwijt. Toch heeft Brahim de Jong van Skandara, een juridisch bureau dat bezwaar maakt namens gedupeerden, geen goed woord over voor de werkwijze van gemeenten. "Wat we hier zien, is eigenlijk de toeslagenaffaire in het klein, de gemeente legt een onevenredig hoge sanctie op en als burger ben je overgeleverd aan de coulance van een ambtenaar."