Gaat de Chinese bevolking van bijna anderhalf miljard mensen binnen een halve eeuw halveren? Er zijn signalen die daarop wijzen, en dat zou grote gevolgen voor het land hebben. En dus grijpt de Chinese regering in.

Volgens een nieuwe studie van de Chinese Xi'an Jiaotong Universiteit is de kans aanwezig dat de bevolking razendsnel krimpt. Gemiddeld krijgt een Chinese vrouw 1,3 kinderen, lang niet genoeg om de populatie op peil te houden. En dit gemiddelde kan snel verder dalen.

De overheid probeert deze trend te keren, en kondigde deze zomer stevige maatregelen aan, in de hoop dat er grotere gezinnen komen. Maar er is volgens correspondent Roland Smid weinig enthousiasme bij jonge Chinezen over het gezinsleven. "De eenkindpolitiek die lang heerste, de carrières van vrouwen en opkomend feminisme spelen daarbij een grote rol", zegt hij.

"Een tweede kind? Ik zou het wel willen, maar hóe dan?", vraagt Vina Wei (31), kleuterjuf in Shanghai en moeder van een vijfjarige zoon, zich af. "Mijn man en ik werken allebei voltijd, daar ontkom je niet aan in deze dure stad. En ik wil zelf voor het kind zorgen in die eerste paar jaar. Dat is heel belangrijk voor mij. Mijn carrière is echter ook belangrijk."

Voor veel Chinese gezinnen komt er hulp vanuit de familie, waarbij de schoonouders de kinderzorg deels op zich nemen. Dit is voor Vina echter geen optie. "Ik denk dus niet dat onze zoon nog een broertje of zusje krijgt", zegt ze.

Vina hoorde onlangs dat hulp onderweg is vanuit de overheid. Chinezen mogen tegenwoordig drie, in plaats van maximaal twee kinderen krijgen, en geboortes worden aangemoedigd. Zo werden recentelijk belastingvoordelen voor ouders aangekondigd, net als een plan voor betaalbare kinderopvang, en een verbod op dure naschoolse bijlessen, waarmee ouders extra financiële ruimte moeten krijgen.

Maar geld is niet de enige overweging. Vina: "Al was ik stinkend rijk, dan deed ik het nog niet. Ik hou van kinderen, maar ik hou ook van mijn werk. Ik wil niet tot een keuze gedwongen worden." Want voor veel moeders is een leuke carrière niet te combineren met kinderen. Zou Vina ervoor kiezen drie jaar lang voor een jong kind te zorgen, dan ziet ze haar baankansen na die tijd somber in. "Ik denk niet dat ze me daarna nog aannemen."

Een ander probleem voor de autoriteiten is dat veel jonge, hoogopgeleide stedelingen helemaal geen kinderen willen. Daniel Zhang (26) wijst op grote prestatiedruk voor schoolkinderen. "Zij moeten altijd maar hogere cijfers halen en beter presteren”, zegt hij. “Zo’n omgeving is niet gezond. Dat wil ik een kind niet aandoen."

Daniel heeft een goede baan bij een universiteit in Shanghai, en hij koopt binnenkort zijn eigen huis. Maar ook voor mensen als Daniel zijn er financiële bezwaren tegen het hebben van kinderen: "Als man zorg je niet alleen voor een kind, je hebt ook je eigen ouders op hun oude dag te onderhouden. Als ik drie kinderen zou krijgen, wat nu het maximum is, dan ben ik dus financieel verantwoordelijk voor zes mensen, inclusief mijn vrouw."

Volgens Daniel is zijn generatie ook zelfzuchtiger in vergelijking met vorige generaties. "Mijn vrienden zijn allemaal enig kind, als gevolg van de eenkindpolitiek die lange tijd van kracht was. We delen niet graag de liefde van onze ouders."

Het feminisme in China is tevens aan een nieuwe golf bezig, waardoor vrouwen sterker staan in hun keuzes op huwelijksgebied. Correspondent Roland Smid: "Op Weibo, de Chinese variant van Twitter, praten vrouwen openlijk over hun bezwaren tegen trouwen en het krijgen van kinderen. Zo valt te lezen dat veel mannen thuis veel te weinig voor kinderen zorgen. Of dat ze vreemdgaan. Of zelfs gewelddadig zijn. Weibo, dat een streng censuurbeleid voert, verwijdert dit soort berichten regelmatig, maar niet voordat ze duizenden likes gegenereerd hebben."

De onderzoekers van de universiteit zeggen dat de dalende geboortetrend dramatische gevolgen kan hebben. Ze raden de overheid dan ook aan snel met meer maatregelen te komen. Smid: "Want voor de Chinese staat is het krijgen van kinderen een zaak van landsbelang. Het heeft een grote bevolking nodig om de economie te laten groeien, en daarmee de Communistische Partij in het zadel te houden. Dat het zich hiervoor actief moet bemoeien met de keuzes van miljoenen Chinese vrouwen, is voor Beijing geen bezwaar. Of Chinese vrouwen gehoor geven, valt echter te betwijfelen."