Dat blijkt uit een onderzoek van het Massachusetts Institute of Technology. De onderzoekers bestudeerden verschillende nieuwsberichten die zich in de periode tussen 2006 en 2017 op Twitter verspreidden en samen zo’n 4,5 miljoen keer door ongeveer 3 miljoen mensen gedeeld werden. De wetenschappers stelden van elk nieuwsbericht vast of het klopte of niet en analyseerden vervolgens de wijze waarop het nieuws zich verspreid had.

Het onderzoek wijst uit dat ‘false news’ – zoals de onderzoekers het noemen – zich echt anders verspreidt dan de werkelijkheid. “We ontdekten dat leugens zich aanzienlijk verder, sneller, dieper en breder verspreiden dan de waarheid en dat geldt voor alle informatiecategorieën,” vertelt onderzoeker Sinan Aral. Zo bleken leugens 70% meer kans te hebben om geretweet te worden dan verhalen die wel klopten. En leugens bleken zich bovendien zo’n zes keer sneller te verspreiden dan verhalen die wel correct waren.

De leugen regeert dus op sociale netwerken. Maar wiens schuld is dat? Vaak wordt daarbij gewezen naar bots: computerprogramma’s die geautomatiseerd berichten plaatsen op Twitter. Maar dat is niet terecht, zo ontdekten de onderzoekers. “Toen we alle bots uit onze dataset haalden, bleven de verschillen tussen de wijze waarop onjuiste en juist nieuwsberichten zich verspreiden, bestaan,” vertelt onderzoeker Soroush Vosoughi. Kortom: niet bots, maar wijzelf zorgen ervoor dat leugens zich snel verspreiden.

Hoewel leugens zich in alle categorieën – van politiek tot terrorisme en van wetenschap tot achterklap – aanzienlijk sneller verspreidden dan de waarheid, sprong één nieuwscategorie er toch echt uit. De meeste leugens betroffen politieke kwesties. Bovendien bleek het aantal onjuiste berichten dat op Twitter circuleerde, te pieken tijdens belangrijke momenten, zoals de Amerikaanse presidentsverkiezingen.

De onderzoekers denken op basis van hun analyse ook meer te kunnen zeggen over waarom de leugen op Twitter regeert. Het zou te herleiden zijn naar het feit dat we van nieuwigheden houden. “Onjuist nieuws is nieuwer en mensen zijn sterker geneigd om nieuwe informatie te delen,” stelt Aral. En op sociale netwerken verkrijgen mensen aandacht door als eerste voorheen onbekende (maar mogelijk onjuiste) informatie te delen. Ze profileren zich zo als het ware als iemand die helemaal op de hoogte is.

De wetenschappers moeten verder concluderen dat de verspreiding van onjuiste informatie een probleem is dat bestreden moet worden. En hun studie biedt daar handvaten voor. Zo weten we nu dat mensen – en niet bots – ervoor zorgen dat leugens snel verspreid worden. “Gedragsinterventie wordt nu dus nog belangrijker in ons gevecht tegen de verspreiding van onjuist nieuws,” aldus Aral. “Terwijl als alleen bots verantwoordelijk waren, een technologische oplossing nodig was geweest.” Bovendien vormt de studie een geduchte waarschuwing voor eenieder die op Twitter actief is, zo stelt onderzoeker Deb Roy. “Denk voor je retweet.”