De felgekleurde deelfiets duikt in de grote steden overal op. De ergernis groeit met de dag. 'Ze zijn van niemand, dus ook niemand zijn probleem.'

Ineens waren ze er deze zomer. Deel- en huurfietsen in alle kleuren en maten. FlickBike, Hello-bike, Urbee, Swapfiets, Nextbike, Keobike, oBike, Donkey Republic, Dropbyke, en Mobike. De laatste vier zijn van fietsbedrijven uit Singapore, Denemarken, Litouwen en China. Als een inktvlek stromen hun deelfietsen over de grote steden.

De tijd dat NS het monopolie had met de OV-fiets is voorgoed voorbij. De nieuwe bedrijven, zoals oBike en Mobike, hebben een oorlogskas van honderden miljoenen euro's en zijn in staat om in korte tijd vele duizenden fietsen in een stad in te zetten. Mobike, dat volgende week in Rotterdam begint, is een bedrijf dat 1 miljard euro waard is en - vooral in China - dagelijks miljoenen fietsen uitleent. oBike is een fietsreus die actief is in dertien landen.

Groot verschil met de ouderwetse OV-fiets is dat de grote nieuwe verhuurders geen vaste terugbrengplekken kennen. Via een app op je mobiel vind je een fiets, je huurt hem voor 25 cent per kwartier, en je laat hem staan waar je wilt. Ontgrendelen en op slot zetten werkt met de app.

Een geniaal idee, vanuit het oogpunt van de gebruiker. Maar Amsterdam heeft gisteren alle losse deelfietsen van oBike, FlickBike en Donkey Republic weg laten halen, omdat ze overal en nergens werden teruggevonden - de fietsen werden zwerfafval - en omdat complete fietsrekken in de openbare ruimte werden ingenomen door de deelfietsen. Bewoners klagen steen en been. Rotterdam, waar al 3.000 0Bikes zijn gestald, denkt nog na over beleid en laat de fietsverhuurders vooralsnog ongemoeid.

De Fietsersbond ziet de fietsoorlog tussen de verhuurders en de gemeenten met lede ogen aan. ,,We zijn absoluut niet tegen de nieuwe deelfietsen, maar de huidige wildgroei remt het systeem. Er is overlast in de binnensteden waar toch al weinig ruimte is. Mensen krijgen echt een hekel aan die deelfietsen als je zelf moet vechten voor een fietsklem'', zegt woordvoerder Martijn van Es.

oBike begon afgelopen zomer in Amsterdam en heeft er inmiddels 2.000 knalgele fietsen. Er waren nog duizenden exemplaren in bestelling. ,,Ons systeem werkt pas goed als je om de 200 meter een fiets kunt pakken. Dan kan het groeien en zien wij waar er veel fietsen nodig zijn en waar minder. Al die proeven in steden met twintig fietsen werken niet. Zo jammer dat de gemeente Amsterdam er met gestrekt been in is gegaan. Nu krijgt de deelfiets een slechte naam'', moppert directeur Hugo Knuttel van oBike Nederland.

,,Weet je wat wrang is? We hadden moeite om onze fietsen in te zamelen omdat je in Amsterdam steeds in de file staat. Dat is precies de reden dat we er begonnen. Het ging goed. We hebben ruim 23.000 actieve gebruikers.''

,,Overal een fiets kunnen pakken, is de kracht, maar ook de zwakte'', zegt Van Es van de Fietsersbond. ,,Die leenfiets is van niemand, dus ook niemand zijn probleem. Voor je eigen fiets zorg je goed, maar voor een deelfiets die je eventjes gebruikt? Die vrijheid-blijheid dat je de fiets zomaar ergens neerzet, werkt niet. Oplossingen die volgens ons verkend moeten worden zijn bijvoorbeeld geofencing. Dan spreek je een maximaal aantal fietsen af dat in een gebied of een rek mag staan. De app geeft aan of je je deelfiets daar wel of niet mag plaatsen. Zo kun je bijvoorbeeld deelfietsvrije zones afspreken.''

Knuttel zegt dat er al met geofencing wordt gewerkt. ,,En ook met een puntensysteem. Wie slecht voor zijn huurfiets zorgt, zal steeds duurder uit zijn.''

De Fietsersbond wil de wildgroei ook tegengaan door de aanbieders te verplichten om samen te werken, zodat je maar één account nodig hebt voor elk merk deelfiets. Van Es: ,,Het is nu zaak dat gemeenten en de aanbieders als de wiedeweerga afspraken maken, want de deelfiets gaat niet weg.''