Het is vandaag de Dag van de Arbeid, in veel Europese landen een feestdag. Maar (helaas) doet Nederland daar niet aan mee. Vijf vragen over waarom jij geen vrij hebt, maar dat eigenlijk wel zou moeten hebben.
Waar komt de Dag van de Arbeid vandaan?

Arbeiders over de hele wereld vieren op de eerste dag van mei hun verworven rechten op werkgevers. In veel landen, ook in Nederland, gaat dat gepaard met manifestaties en demonstraties om de rechten van werknemers te verbeteren. Veelal aangevoerd door vakbonden.

Het was dan ook een Amerikaanse vakbond die de eerste International Workers Day uitriep. Dat was in 1886, toen een ultimatum voor een 8-urige werkweek afliep. Werknemers gingen de straat op om te demonstreren tegen hun werkgever.

In een groot deel van de wereld is 1 mei overgenomen als de Dag van de Arbeid. Ook in de meeste Europese landen. Alleen in Nederland en Denemarken moet er vandaag gewerkt worden.

Deze wereldkaart is gemaakt door gebruikers van Wikipedia, aan de hand van bij elkaar verzamelde informatie per land.
Waarom doet Nederland er niet aan mee?

Omdat het keiharde socialisme niet in ons bloed zit. Althans, niet als we het vergelijken met bijvoorbeeld Frankrijk en België. Landen waar boeren en arbeiders nog altijd te pas en te onpas naar het stakingsmiddel grijpen. En zelfs in de Scandinavische landen wordt veel meer gestaakt.

In de onderstaande grafiek is te zien dat in Nederland nauwelijks gestaakt wordt. De getallen staan voor het gemiddeld aantal stakingsdagen in één jaar, per duizend werknemers.

Arbeidseconoom Ton Wilthagen denkt dat de bereidheid tot actie in Nederland vrij laag is, omdat we nog niet zo lang uit een crisis zijn. Volgens hem zijn mensen blij dat ze een baan hebben.

Daarnaast zijn jongeren niet meer te porren voor een lidmaatschap bij de vakbond. En het zijn toch de vakbonden die de kar trekken op 1 mei. Ook hier in Nederland is het de FNV die vandaag een manifestatie organiseert.

Waren in 1999 nog bijna 120.000 jongeren onder de 25 lid van een bond, vorig jaar waren dat er nog geen 70.000. Daar moet wel bij gezegd worden dat het aantal leden sinds de crisis vrij stabiel is.

Hebben werknemers het hier dan zo goed?

Volgens Wilthagen zijn we van oudsher een land van overleg. We hebben veel vertrouwen in de arbeidsomstandigheden. En laten we eerlijk zijn: er zijn landen waar het een stuk slechter is gesteld met de arbeidsomstandigheden.

Maar de zekerheden van een vaste baan zijn de laatste jaren wel verslechterd. Het ontslagrecht is versoepeld. En het aantal flexwerkers is toegenomen. Dat ziet hoogleraar arbeidsrecht Evert Verhulp ook: "Je ziet een verschuiving naar een dienstensamenleving. Daardoor is er een ander soort bescherming nodig voor werknemers."

Volgens Verhulp is bijvoorbeeld de werkdruk de laatste jaren gestegen, waardoor meer mensen overspannen thuis komen te zitten. Vroeger hoefde niemand thuis mailtjes te tikken. "Nu nemen mensen hun werk mee naar huis."
Zouden we de Dag van de Arbeid moeten vieren?

Er mag volgens Verhulp best geknokt worden voor betere arbeidsvoorwaarden. En dan vooral op het gebied van veiligheid. "Havenwerkers die werken met gevaarlijke stoffen. Of bouwvakkers die van de steiger vallen. Ieder slachtoffer is er één te veel."

En ook de normen voor buitenlandse werknemers die hier werken moeten beter, vindt Verhulp. Als voorbeeld noemt hij de uitgebuite Portugese bouwvakkers die hebben meegeholpen aan de tunnels van de A2 in Maastricht.

Maar de Dag van de Arbeid is ook een dag om het goede te vieren. "Het is hier behoorlijk goed geregeld, en dat is niet zonder slag of stoot gegaan. Denk aan de 8-urige werkdag. Of aan ons pensioen. Dat bestond vroeger allemaal niet."

Maar heeft er vandaag dan niemand in Nederland vrij?
Jawel! Geen grote verrassing, het personeel van vakbond FNV heeft vandaag vrij. En ook beurshandelaren konden zich vanochtend nog eens omdraaien, want de AEX is dicht.

Verder hebben bankmedewerkers het vandaag rustig, want het Europese bankverkeer ligt stil. Alle overschrijvingen naar een andere bank, worden pas dinsdag bijgeboekt.

Ook de ambtenaren van de gemeente Amsterdam hebben van oudsher een doorbetaalde vrije dag op 1 mei. Tot tegenzin van de VVD. Toch kunnen Amsterdammers wel gewoon aan het loket terecht voor bijvoorbeeld een paspoort of rijbewijs. Want de stadsloketten zijn gewoon open.
Wereldkaart