De antidepressieve werking van sperma zorgt met een omweg voor controverse binnen Amerikaanse chirurgische kringen.
In Amerikaanse wetenschappelijke kringen kan men bepaalde zaken beter niet in de mond nemen. Dat ondervond vooraanstaand chirurg Lazar Greenfield, toen hij een link legde tussen Valentijnsdag en de zalvende werking van mannelijk zaad.
Greenfield, bekend van het ‘Greenfield filter’ dat bloedproppen voorkomt, was op weg tot voorzitter van de American College of Surgeons (ACS) te worden verkozen, toen hij afgelopen Valentijnsdag een stuk in medisch tijdschrift Surgery News schreef met een verwijzing naar een onderzoek over de antidepressieve effecten van sperma.
The Guardian schrijft deze week hoe Greenfield naar aanleiding van dat onderzoek met een knipoog suggereerde dat er voor vrouwen wel eens een beter valentijnscadeau kon bestaan dan chocolade. Dat schoot de Amerikaanse wetenschappelijke wereld in het verkeerde keelgat: hij kreeg woedende reacties vanuit de puriteinse ACS en werd ervan beschuldigd seksistisch te zijn. “So there’s a deeper bond between men and women than St. Valentine would have suspected, and now there’s a better gift for that day than chocolate.”
De gepensioneerde chirurg en emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Michigan bood zijn excuses aan en gaf zijn redacteurschap bij Surgery News op. In een interview met de Detroit Free Press zei hij ‘kortzichtig’ te zijn geweest. Hij verwachtte de woedende reacties niet en dacht enkel dat de, in zijn ogen, ‘fascinerende nieuwe bevindingen gerelateerd aan sperma’ de moeite waard waren om te delen met zijn lezers.
Maar de controverse bleek halsstarrig. De zaak kreeg al snel de naam ‘semengate’ en duurde voort. Greenfield trok zich enkele weken later ook terug uit het bestuur van de ACS.
Waar ging het precies om? Het blijkt te gaan om een onderzoek uit 2002 van psycholoog Gordon Gallup. Zijn team ontdekte dat vrouwen wier partners geen condoom gebruiken over het algemeen minder depressief zijn. Ze blijken zelfs minder zelfmoord te plegen dan vrouwen die het geslachtsverkeer liever met condoom laten verlopen.
Sterker nog, zo vond Gallup uit, vrouwen die normaal gesproken zonder condoom vrijen vallen vaker in een depressie zodra ze een langere periode droog staan. Gallup suggereerde dat zijn bevindingen waren te verklaren doordat zaad oestrogeen en prostaglandinen (hormoonachtige stoffen) bevat; stoffen die worden gelinkt aan een lager niveau van depressiviteit. Ook zou er oxytocine in sperma voorkomen, wat weer goed is voor de vorming van een sterke sociale band.
Greenfield zag hierin een mooie vondst van de natuur om de band tussen man en vrouw sterker te maken. Gallup noemt de reactie binnen de ACS ‘tragisch’. De psycholoog zegt dat de controverse, waar zijn onderzoek onverwacht het middelpunt van bleek geworden, politiek gemotiveerd is. “Het moment dat we politieke agenda’s laten dicteren waar wetenschap om draait, is het moment dat wetenschap ophoudt een levensvatbare onderneming te zijn.”