Een vrouwelijke orang-oetan is door twee andere apen zo toegetakeld dat ze is overleden. Het is de eerste keer dat wetenschappers een vechtpartij tussen vrouwelijke apen fataal zagen aflopen. "Als er als geruzied en gevochten wordt bij de orang-oetans, is dat bij de mannetjes."

Wetenschappers doen in het tijdschrift Behavioural Ecology and Sociobiology uit de doeken wat er is gebeurd. Sidony, een vrouwelijke orang-oetan, werd aangevallen door een ander vrouwtje, Kondor. Die riep de hulp in van Ekko, een mannelijke orang-oetan met wie ze sinds kort paarde. Als een team vielen zij Sidony 33 minuten lang aan. Terwijl het slachtoffer door de een werd gebeten en geslagen, blokkeerde de ander de vluchtweg.

Een andere mannelijke orang-oetan schoot te hulp. Hij wierp zichzelf tussen de apen en zorgde dat Sidony kon ontsnappen. Toch zouden Sidony's verwondingen twee weken later fataal blijken.

"We denken dat Kondor door de aanwezigheid van Ekko dapper genoeg was om Sidony aan te vallen, en zo aanhoudend te zijn. We hebben zoiets nog nooit gezien", zegt een van de onderzoekers. "De mannen traden in feite op als huurlingen. Het betrekken van mannen in conflicten van vrouwen is nieuw en uniek."

"Dit is voor zover ik weet nooit eerder gebeurd", reageert Thomas Bionda van de Apenheul. "Orang-oetans worden vaak getypeerd als de rustigste mensapen. Zeker de vrouwen. Als er al gevochten wordt, is dat door de mannen. Die verdedigen hun territorium zodat andere mannen daarmee niet aan de haal gaan."

Volgens Bionda kan de dodelijke aanval te maken hebben met de leefomgeving van de orang-oetans. Het gebeurde in een natuurreservaat in Indonesië. "Het grootste probleem voor apen in het wild is dat hun leefomgeving steeds kleiner wordt. Dat komt door de houtkap. Daardoor hebben ze minder ruimte en minder eten. Dat zorgt voor meer competitie. Ik denk dat dit een extreem voorbeeld is van hoe dat zich kan uiten bij apen."

Vrouwtjes ruziën weleens, zegt Bionda, maar dat blijft vaak bij dreigen op afstand. "Mannen bijten eerder en richten meer schade aan. Ze hebben enorme hoektanden. Dat zijn gevaarlijke wapens, die kunnen flinke wonden veroorzaken."

In de Apenheul zelf is de kans op zo'n vechtpartij tussen orang-oetans miniem. "De volwassen mannen houden we gescheiden. Als je die bij elkaar zet, heb je kans dat het knokken wordt. Ze kunnen niet zoals in het wild overal heen rennen. Hier zijn grenzen. Daarom hebben ze geen contact met elkaar."

Wel was er laatst een 'verdrietig' voorval in de Apenheul. "Een vrouwtje werd achterna gezeten door twee andere vrouwtjes. In plaats van de normale ontsnappingsroute te nemen, is ze in de gracht gesprongen en vervolgens verdronken."