Vrijdag was de laatste dag dat Kroaten met hun munteenheid kuna kunnen betalen. Vanaf 1 januari is dit EU-land lid van de eurozone en de omschakeling naar de euro is razendsnel gegaan. De klachten over prijsstijgingen stromen binnen, een beeld dat we ook zagen in Nederland toen de gulden in 2002 verdween.

"Nu kunnen we nog zowel met de kuna als de euro betalen en dan zie je duidelijk dat de meeste producten duurder zijn geworden", zegt de 28-jarige Petra. Ze ging al vaak naar buurland Slovenië om daar goedkoper boodschappen te doen, maar nu is het nóg erger, zegt ze.

"De prijzen van sommige basisproducten, zoals olie en suiker, zijn vastgezet door de overheid, dus wat dat betreft valt het mee. Maar al het andere..."

Het regent klachten bij de inspectie. In Kroatische media laat de overheid weten dat ze prijzen van ongeveer 600 producten of diensten hebben onderzocht en dat in 30 procent van de gevallen sprake is van een ongerechtvaardigde prijsverhoging in vergelijking met de prijzen op 31 december vorig jaar.

Meestal gaat het om een afronding naar boven, bijvoorbeeld bij de bakker. Maar in extreme gevallen, zoals bijvoorbeeld bij de kapper, gaan de stijgingen tot wel 50 procent. De overheid heeft aangekondigd dat er hoge boetes zullen worden uitgedeeld aan bedrijven en handelaren als ze de producten of diensten veel duurder maken.

"We hadden sowieso al te maken met hele hoge inflatie", zegt Jan de Jong, Nederlandse ondernemer die al 16 jaar in Kroatië woont. "Nu zijn sommige dingen nog iets duurder. Dat is wel pijnlijk, maar het komt dus niet alleen door de euro."

Ook merkt De Jong dat hij zelf makkelijk prijzen afrond. "Een kopje kostte eerst 10 kuna, nu zag ik dat dat ergens 1,33 euro is worden. Dat is een raar bedrag en dan maak je er toch al snel 1,50 euro van."

Het BBP, oftewel de economische groei van Kroatië, was afgelopen jaar nog 6 procent. De verwachting is dat het in 2023 mede vanwege de hoge inflatie uitkomt op slechts 1 procent.

Vorig jaar peilde de Europese Commissie hoe Kroaten aankijken tegen de invoering van de euro. Hieruit bleek dat meer dan de helft positief is, maar dat er ook veel zorgen zijn. Maar liefst 81 procent van de respondenten was van tevoren bang dat de prijzen zouden stijgen. Die zorg blijkt dus deels terecht.

Voor Petra is het zelfs reden om samen met haar vriend concrete plannen te maken voor emigratie naar Duitsland. "Niet alleen vanwege de euro natuurlijk, maar meer vanwege de algehele situatie. We verdienen gewoon niet genoeg om onze huur te betalen en om aan kinderen te beginnen." Ook vindt ze dat er niet genoeg gedaan wordt aan corruptie.

Petra's vriend werkt als postbode en verdient 500 euro per maand. Zelf werkt ze in het onderwijs en heeft een salaris van 830 euro. Het gemiddelde ligt in het land op 1150 euro. "In de hoofdstad zijn de lonen hoger en aan de kust ook, vanwege het toerisme. Maar waar wij wonen, zijn minder mogelijkheden."

Hoewel Kroatië zeker nog een stuk goedkoper is dan Nederland, zijn de prijzen van boodschappen, huur en andere goederen dusdanig hoog, dat de koopkracht ver onder het Europees gemiddelde ligt. Het leven is Kroatië is relatief gezien bijna twee keer zo duur dan in Nederland.

De Jong is wat positiever over de invoering van de euro. "Mensen zijn er al redelijk aan gewend. Grotere aankopen, bijvoorbeeld onroerend goed en auto's, de prijzen daarvan werden altijd al in euro's gecommuniceerd."

Ook denkt De Jong dat de euro een stimulans kan zijn om te investeren in Kroatië. "In het verleden was er dan toch nog het risico dat de Kuna zou devalueren. Dat risico is nu weg." Ook wordt het nu gunstiger om leningen aan te gaan, wat de economie een boost zou kunnen geven.