August D. droeg een enkelband, maar toen hij afgelopen dinsdag werd veroordeeld voor betrokkenheid bij de vergismoord op klusjesman Mehmet Kilicsoy, knipte hij zijn enkelband door en verdween. Vijf vragen over de situatie én de enkelband.

1. Wat is er gebeurd?
August D. werd dinsdag tot twintig jaar celstraf veroordeeld. Volgens het OM bewaarde hij de wapens voor een medeverdachte, stelde zijn woning beschikbaar als uitvalsbasis voor de medeverdachten en zou ontmoetingen hebben gehad met de voorverkenners van de liquidatie.

Op 15 november werd de voorlopige hechtenis van D. opgeschort. Destijds was er niet voldoende bewijs om D. langer in voorarrest te houden, dus werd besloten dat D. de uitspraak in vrijheid mocht afwachten. Maar nieuw bewijs dat eind november boven water kwam, veranderde de zaak. De enkelband die hij al had voor een ander vergrijp, bleef al die tijd om zijn enkel.

Die uitspraak kwam dinsdag: schuldig. Hij werd veroordeeld tot 20 jaar celstraf. D. zou in principe direct moeten worden aangehouden en zou weer in de cel belanden. Maar dat moment wachtte D. niet af. Hij was niet bij de uitspraak aanwezig, knipte zijn enkelband door en is sindsdien spoorloos.

Met de advocaat van de veroordeelde is afgesproken dat D. zich één dag na het vonnis zou melden, laat het Openbaar Ministerie weten. Dat gebeurde dus niet. Het OM: "De man heeft zijn enkelband doorgeknipt en zijn verblijfplaats is op dit moment onbekend. Om die reden staat hij internationaal gesignaleerd."

2. Vluchten verdachten vaker?
Het gebeurt niet vaak dat veroordeelden ervandoor gaan. Meestal gaat het goed, maar dit keer dus niet. Strafrechtadvocaat Mark Teurlings zegt dat er wel vaker afspraken worden gemaakt. "De veroordeling was nu 20 jaar. De veroordeelde heeft toen mogelijk gedacht: dat is wel veel. Toen heeft hij zijn enkelband doorgeknipt."

Pas bij de uitspraak bleek de schuld én de straf van deze veroordeelde. "En dan heb je als OM eigenlijk geen andere keuze dan met de advocaat van de verdachte te overleggen wanneer die zich komt melden", zegt adocaat Gerald Roethof. Hij onderschrijft de lezing van Teurlings. "Eigenlijk gaat het altijd goed, want vluchten heeft in praktijk niet zoveel zin."

Ook het OM laat weten dat het maken van een afspraak met een advocaat over bijvoorbeeld het bijwonen van een zitting door de verdachte, of het melden op het politiebureau 'niet ongebruikelijk' is. "Het OM gaat er in beginsel vanuit dat deze afspraken worden nagekomen."

Leonie van Sommeren is de advocaat namens de ouders van het slachtoffer. Ze vertelt dat ze 'ernstig geschokt' zijn. "Ze begrijpen niet dat iemand die zo'n groot gevaar voor de samenleving is nu vrij rondloopt."

3. Waarom is de enkelband zo gemakkelijk door te knippen?
"De drager kan de enkelband kapot maken", is te lezen op de site van de Rijksoverheid. "Dit is moeilijk te voorkomen, omdat in noodgevallen de enkelband altijd eraf moet kunnen. Bijvoorbeeld als een arts de drager na een ongeval moet opereren."

De reclassering vertelt er meer over. De band is gemaakt van rubber en glasvezelkabel, is te lezen. "De band is met enige kracht of met gereedschap te verwijderen."

Zo'n actie blijft uiteraard niet zonder gevolgen. Als een enkelband wordt doorgeknipt, komt er direct een melding binnen bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI).

4. Hoe vaak gebeurt het dat een enkelband wordt doorgeknipt?
Volgens cijfers van de reclassering droegen in 2021 ruim 3600 mensen een enkelband. Bij 97,4 procent bleef die band ook om de enkel. Dat betekent dat de band bijna 100 keer werd afgeknipt, of dat nou gebeurde door de drager zelf, of door een arts.

5. En nu?
Als iemand zijn enkelband doorknipt, volgt (inter)nationale opsporing. Dat gebeurt in dit geval ook. "De politie kan, onder verantwoordelijkheid van het Openbaar Ministerie, een speciaal politieteam (FAST NL) inzetten voor de opsporing."

Ook het doorknippen van de enkelband heeft gevolgen. "Er is dan sprake van een nieuw strafbaar feit", schrijft de reclassering. "Zodra de verdachte of veroordeelde is aangehouden, gaat hij of zij naar de gevangenis. Het bevoegd gezag beslist welke gevolgen de overtreding heeft."