Na bijna 140 jaar, is de Sagrada Familia nu echt bijna af. Althans, als alles volgens plan verloopt. In 2030 zou de enorme basiliek in Barcelona dan eindelijk klaar moeten zijn. Maar een nog te bouwen reusachtige opgang naar de hoofdingang bedreigt nu de huizen van duizenden omwonenden.

Onder luid gejuich werd deze week een meer dan vijf ton wegende kerstster verlicht op de Sagrada Familia. Het is weer een teken dat het nu echt opschiet met de bouw van het wereldberoemde meesterwerk van architect Antoni Gaudí.

De meeste inwoners van Barcelona, die zijn opgegroeid met de basiliek in aanbouw, kijken er reikhalzend naar uit.

Maar dat geldt niet voor Salvador Barosso en een paar duizend andere omwonenden. Al dertig jaar woont Barosso pal naast de Sagrada Familia. Vanaf zijn balkon kan hij het immense bouwwerk bijna aanraken. Maar nu de werkzaamheden de laatste fase in gaan, en het gevaarte binnen tien jaar af moet zijn, weet hij niet of hij hier in de toekomst nog kan blijven wonen.

"Nu willen ze een grote trap gaan bouwen voor de hoofdingang. Als dat gebeurt, staan drieduizend omwonenden onder wie ikzelf op straat", vertelt Barosso aan de telefoon. De geplande hoofdingang naar de Sagrada Familia gaat namelijk dwars door twee grote huizenblokken vol winkels en woningen heen.
Plaatje

Of dat doorgaat en wat er dan met de bewoners moet gebeuren is volgens Barosso compleet onduidelijk. Hij vertegenwoordigt met een bewonersvereniging naar eigen zeggen negentig procent van de bezorgde omwonenden wiens huis op de helling staat. "De gemeente en de Sagrada Familia hullen zich in stilzwijgen. Wij zijn naar de rechter gestapt."

Toen de bouw van de Sagrada Familia in 1883 onder Gaudí begon, was Barcelona nog niet de wereldstad die het nu is. Sterker nog, de eerste stenen van de basiliek werden gelegd tussen grazende geiten. Inmiddels is Barcelona - met 1,6 miljoen inwoners de tweede stad van Spanje - uit haar voegen gegroeid; de Sagrada wordt omringd door grote huizenblokken.

'Gaudí zou zich omdraaien in het graf'
Niet alleen Barcelona, ook de bouwplannen van de Sagrada Familia zijn in bijna anderhalve eeuw bouw vaak veranderd. Omdat Gaudí geen uitgeschreven plan had voor de basiliek, woedt er een levendige discussie tussen voor- en tegenstanders of de Sagrada Familia wel is geworden, zoals de architect het ooit in zijn hoofd had.

Zo vindt Barosso de enorme kerstster, net als de rest van de bouw, verschrikkelijk: "Het lijkt wel een feesttaart. De figuren op de kerk lijken regelrecht uit Star Wars te komen. Als Gaudí weer tot leven zou komen, zou hij nog een keer sterven, als hij dit zou zien", zegt Barosso. "Ook de hoofdingang is niet zoals Gaudí het gewild zou hebben".

Ondanks de kritiek is de Sagrada Familia een van de belangrijkste toeristische trekpleisters van Spanje. En dat levert miljoenen op.

Vóór de coronapandemie betaalden duizenden bezoekers per dag 15 euro voor een kaartje om toegang te krijgen tot de wereldberoemde basiliek. Dat leverde de Sagrada in 2019 nog 100 miljoen euro op.

Maar in het coronajaar 2020 kwamen er maar 12.000 bezoekers naar het heiligdom. En ook al heeft de basiliek sinds eind mei de deuren weer geopend voor publiek, de verliezen lopen ook dit jaar in de tientallen miljoenen.

Het is dan ook geen toeval dat deze week de kerstster op de Sagrada Familia met veel tromgeroffel werd verlicht, denkt Joan Itxaso, de voorzitter van een andere bewonersvereniging. “Ze proberen hiermee weer meer toeristen te trekken, terwijl wij er alleen maar minder willen”, zegt hij.

Itxaso hoopt dat het na de pandemie nooit meer zo druk wordt als daarvoor rond de Sagrada. Ook hij wil dat de plannen voor de hoofdingang worden geschrapt. Als die er toch komt, zijn Barosso en andere omwonenden eventueel bereid te vertrekken als er een goede compensatieregeling komt. Maar de vaagheid over de plannen nu, zijn voor Itxaso en Barosso gekmakend.
Filmpje