De zeeklei is kurkdroog en zoet water is schaars in Zeeland. Uit nood laten Noord-Bevelandse boeren zoet water per schip aanvoeren. Het kost akkerbouwer Jan Willem de Kater een lieve duit. ,,Ik heb geen keus. Als ik het niet doe, komen mijn plantuitjes niet boven.”

De Noord-Bevelandse velden zijn bijkans een woestijn. Een bui van betekenis zou welkom zijn, verzucht De Kater. ,,Maar daar ziet het niet naar uit. We houden voorlopig zonnig en droog weer. Leuk voor dagjesmensen, minder leuk voor de boeren.” Zijn plantuitjes, uitgangsmateriaal voor 2021, zitten in de grond, maar groeien door een gebrek aan water nauwelijks. Op Noord-Beveland hebben boeren ook geen mogelijkheden om te beregenen. ,,Het water in de sloot is hier te zout.”

De Kater teelt plantuitjes voor uienbedrijf TOP in 's-Gravenpolder. Water is nodig om de plantuitjes ‘egaal te laten opkomen’, zodat ze volgend jaar de ideale maten bereiken. Die liggen tussen 8 en 21 millimeter. Als je geen zoet water in de buurt hebt, wat doe je dan? Dan bestel je samen met enkele collega's een schip met zoet water uit het Volkerak-Zoommeer. Dat kost grof geld. ,,Je praat over 1000 euro per hectare, meer dan dubbel de pacht. Ik laat 16 hectare bevloeien met 3200 kubieke meter water. Dat staat gelijk aan een bui regen van twintig millimeter. In totaal ben ik 16.000 euro kwijt aan die ‘bui’. Of ik aan de uitjes ga verdienen? Ik denk van niet, maar ik heb geen keus. Plantuitjes hebben in het begin veel water nodig, anders komen ze niet boven. Geen water betekent geen oogst.”

Kort na zessen meert de tanker Carpe Diem af aan de Veerse Gatdam. Tractoren met tankwagens en één vrachtwagen van loonbedrijf Houmes uit Aagtekerke vullen zich met het zoete water uit het schip. Daarna zetten ze meteen koers naar de akkers, waar ze het water uitrijden. Een scène die zich deze avond en nacht de nodige keren zal herhalen. Al eerder werd zoet water per schip naar Noord-Beveland aangevoerd, ook naar proefboerderij Rusthoeve in Colijnsplaat. Dat liet een bassin vullen om aardappel- en uienproeven te kunnen blijven uitvoeren. Goede business voor het loonbedrijf, maar Houmes wordt er niet vrolijk van. ,,Je bespeurt steeds maar chagrijn bij de boeren. Dat snap ik ook. Ik probeer ze nu zo goed mogelijk te helpen.”

Om grondwater te sparen voor de boeren, heeft waterschap Scheldestromen afgelopen winter het hogere zomerpeil gehandhaafd. Hoewel het waterschap nog geen algeheel onttrekkingsverbod voor oppervlaktewater heeft ingesteld, wordt steeds meer boeren verboden om (voldoende zoet) slootwater te gebruiken om te beregenen. ,,Het mag alleen op plaatsen waar het waterpeil boven het zomerpeil staat. En die plaatsen nemen zienderogen af”, laat woordvoerder Janneke Lagasse weten. Boeren in West-Zeeuws-Vlaanderen mogen daarom nauwelijks nog beregenen met slootwater. Hoeveel Zeeuwse boeren het oppervlaktewater nu niet mogen gebruiken, kan Lagasse niet zeggen. ,,We hebben 900 peilgebieden en de situatie verandert met het uur.”
Foto