Volle parken, volle stranden, drukte op straat: ondanks de oproep van de overheid om drukte te vermijden komen er regelmatig foto's van mensenmassa's voorbij. Maar niet alles is zoals het lijkt: de keuzes van de fotograaf kunnen veel verschil maken.

"Het is een mythe dat fotografie objectief is", zegt Suzanne Blanchard, fotografe en docent aan de Fotoacademie. "Een fotograaf kiest een standpunt, een kader, welke lens hij of zij gebruikt. Dat heeft allemaal effect."

Bijvoorbeeld het gebruik van een telelens. Dat is een lange lens, waarmee je flink kan inzoomen. Maar zo'n ingezoomde foto is ook 'vlak', legt Blanchard uit: "Zo'n lens haalt de diepte uit je foto. De afstand tussen de voorgrond en de achtergrond verdwijnt. Mensen die in werkelijkheid meters uit elkaar lopen, lijken met een telelens even groot en dus even ver weg."

Ook de compositie maakt veel verschil, zegt Blanchard. "Als je wil dat het er druk uitziet, zorg je dat er weinig lege plekken te zien zijn. Je kan ook achteraf de foto bijsnijden, zodat er geen lege ruimte aan de buitenkant zit. En je fotografeert meestal op ooghoogte, want van bovenaf zie je de afstanden beter."

Dat kan veel verschil maken. Bekijk bijvoorbeeld de foto boven dit artikel. Beide foto's zijn op Hemelvaartsdag gemaakt op het strand van Scheveningen. Er zit minder dan een minuut tussen. De fotograaf stond op dezelfde plek: kijk maar naar de blauwe parasol. En toch lijkt het links, met een zoomlens gefotografeerd, een stuk drukker dan rechts.

Zo kan een foto je dus voor de gek houden. Toch zal een fotograaf niet met opzet nepnieuws willen maken, zegt Blanchard. "Een persfotograaf levert meestal meerdere foto's aan, van verschillende standpunten."

Zo werkt ook persbureau ANP, zegt hoofdredacteur Freek Staps. Het ANP levert dagelijks zo'n 1.500 foto's aan bijna alle Nederlandse media, waaronder de strandfoto's boven dit artikel. Staps: "Wij bieden altijd foto's met verschillende perspectieven aan. Zo willen wij laten zien hoe de hele situatie is. Maar de keuze en de interpretatie van de foto's zijn aan het medium dat ze gebruikt."

Zo'n medium kiest een foto die past bij het nieuwsverhaal. Waarschuwt bijvoorbeeld een gemeente of veiligheidsregio voor de drukte, dan zullen media een foto zoeken waarop die drukte ook goed te zien is. Viel de drukte juist mee, dan wordt wellicht een ander perspectief gebruikt.

Een vertekend beeld geeft zo'n foto niet, zegt Staps: "Je kunt iets op verschillende manieren in beeld brengen, maar het is nog steeds de werkelijke situatie. Die wordt vastgelegd zoals het is."
Voorbeeld