Duitsers mogen na een crematie de urn met as van de overleden dierbare niet meenemen naar huis. Via een omweg in Nederland lukt het toch.

Grafkisttoerisme wordt dit fenomeen via de Nederlandse route oneerbiedig genoemd. Nabestaanden in Duitsland gaan met hun dierbare overledenen de grens over, omdat er grote verschillen zijn tussen de Nederlandse en Duitse uitvaartwetgeving. In Duitsland is het verboden de as van een overledene mee naar huis te nemen. Ze gaat linea recta naar een officiële begraafplaats om te worden bijgezet of om daar te worden uitgestrooid. In Duitsland is cremeren een onpersoonlijke aangelegenheid waar nabestaanden niet eens naartoe gaan (!).

Duitsers in de grensregio kiezen voor Nederland om op een waardige en respectvolle manier afscheid te kunnen nemen. Uitvaartondernemer Heinrich Altendeitering uit Wietmarschen zegt dat hij wekelijks vragen krijgt over cremeren in Nederland. Het zijn zowel Nederlanders die in Duitsland zijn gaan wonen, als Duitsers zelf die crematie in Hardenberg of Usselo overwegen. Gemiddeld één keer in de maand komt het er volgens hem ook van.

De Nederlandse crematoria in de grensstreek profiteren daarvan. Crematoria Twente heeft bijvoorbeeld al een vertegenwoordiger die de Duitse markt bewerkt. Bij leven komen nieuwsgierige Duitsers met bussen de grens over voor een rondleiding in het crematorium in Usselo. Vorig jaar vonden er 3.800 crematies plaats bij Crematoria Twente, waarvan 200 voor Duitsers.

Beschikking over de as
Het stoffelijk overschot mag de grens over als een uitvaartondernemer er een ‘internationaal lijkenpas’ voor heeft. Door in Nederland te cremeren krijgen nabestaanden wel de beschikking over de as. Uitvaartondernemer Altendeitering vertelt dat dit voor hen de enige manier is om de as bijvoorbeeld te verwerken in sieraden.

In Nederlandse crematoria gebeurt volgens Birgit Rusken van Crematorium De Lariks in Hardenberg niets illegaals. De manager vertelt dat een Duitser die in Nederland wordt gecremeerd ook onder de Nederlandse wet valt. Na een maand halen nabestaanden de (resterende) as bij haar op. Er is dan geen controle meer, terwijl het in Duitsland verboden is de as van een overledene mee naar huis te nemen. “Het identiteitssteentje met een nummer kan van een urn worden gehaald. En dan is niet meer te traceren van wie de as is en kan het bij wijze van spreken ook van een overleden hond zijn.”

Nooit een probleem
Een urn mee terugnemen is volgens uitvaartondernemer Altendeitering tot nog toe nooit een probleem geweest. Hij zegt dat er dus geen sprake is van smokkelen. Hij ziet wel dat er sprake is van een erg omslachtige omweg om tegemoet te komen aan de wens van de Duitsers.

De manier waarop met stoffelijke overschotten wordt omgegaan kan in Duitsland per bondsland worden geregeld. Alleen Bremen heeft het mogelijk gemaakt de urn mee naar huis te kunnen nemen en de as uit te strooien op privéterrein en in enkele aangewezen gebieden. Volgens Altendeitering is er geen politieke belangstelling voor dit thema in andere bondsstaten.

Crematorium De Lariks in Hardenberg begon anderhalf jaar geleden en werft nu ook over de grens. Deze week werd de eerste Duitse brochure uitgebracht. Manager Rusken werkt nauw samen met uitvaartondernemer Altendeitering en krijgt steeds vaker verzoeken vanuit Duitsland. Rusken zegt dat Duitsers nu nog vaker kiezen voor een begrafenis dan een crematie, maar verwacht net als in ons land ook daar een kentering. Het is een markt met potentie.