Eén laadpunt per elektrische auto: dat is het streven van de overheid in de energietransitie. De meeste van die palen moeten thuis komen te staan. En snel. Maar dat kan helemaal niet, zeggen netbedrijven. Het stroomnet kan het helemaal niet aan.

Er staan nu 222.000 laadpalen voor elektrische auto's in Nederland. Over 9 jaar moeten dat er volgens overheidsplannen ruim 1,7 miljoen zijn.

Het overgrote deel ervan, namelijk bijna 800.000, moet bij particulieren komen te staan om de ongeveer 1,9 miljoen volledig elektrische auto's van stroom te voorzien die dan naar schattting in Nederland rondrijden.

Dat gaat volgens de elektriciteitsnetbeheerders te snel. In veel straten en buurten ligt een stroomnet dat dit helemaal niet aankan.

"Op sommige plaatsen is het niet toereikend. Dat net is vaak honderd jaar oud en ooit aangelegd om stroom van een kolencentrale naar je huis te transporteren", zegt een woordvoerder van netbeheerder Liander. "En vaak is het niet berekend op de snelle energietransitie waarbij we steeds meer elektrisch doen. Het net moet verzwaard worden."

Die drukte op het stroomnet tot aan de meterkast levert nu al problemen op, zo erkent ook Rob Cillessen van ElaadNL, een stichting die namens de netbeheerders de overheid adviseert bij de aanleg van een goede laadinfrastructuur. "Er zijn buurten waar veel mensen een elektrische auto hebben en er daarmee een grote stroomvraag is. Zeker als ze ook nog warmtepompen thuis hebben staan en er op inductie wordt gekookt."

Het laagspanningsnet dat door de straten in zo'n buurt loopt kan dan de vraag mogelijk niet meer aan. "Er is daar in de vaak oudere buurten verzwaring van het netwerk nodig voordat er meer laadpalen geplaatst kunnen gaan worden."

Een woordvoerder van netbeheerder Stedin legt uit dat ook zijn bedrijf een enorme klus wacht: "Uitbreiden van het net in woonwijken kost veel tijd." Naast dikkere kabels moeten er ook meer transformatorhuisjes komen. Iets waar vaker verzet tegen is.

"Daar gaan jaren overheen. En dat komt naast de congestie die we ook al veel zien vanwege de vele nieuwe zonneparken en het feit dat wij alleen al in Noord Holland en Utrecht 400.000 nieuwe huizen moeten aansluiten."

De netbedrijven kampen ook allemaal met een groot tekort aan technisch geschoold personeel dat die stroomnetten kan aanleggen.

En dat zijn niet de enige problemen voor het stroomnet in Nederland. Netbedrijven worstelen met buurten met veel zonnepanelen op het dak. Vooral op mooie dagen wordt er te veel elektriciteit geproduceerd.

Die wordt vaak terug aan het net geleverd, omdat midden op de dag de stroomvraag in de buurten waar deze wordt opgewekt lager is. Netbedrijven rest niets anders dan de toevoer van de zonnestroom af te sluiten.

Want ook de meeste auto's staan op dat moment ook niet thuis op te laden. Kortom: er is nog veel denkwerk en netwerkcapaciteit nodig om vraag en aanbod van elektriciteit op elkaar afgestemd te krijgen. Alleen is die tijd er gezien de klimaatambities van Den Haag en Brussel nauwelijks.

Een laadpaal laten installeren kan volgens Cillessen nu nog vrij snel. Maar dan zijn het vaak laadpalen met een beperkte capaciteit. "Het streven is dat er meer zwaardere aansluitingen komen, iets wat meteen complexer is omdat het net van nu dan vaak tekortschiet."

Ondanks dat het veel extra werk kost, wil de energiesector dat particulieren meer van die zwaardere aansluitingen laten installeren. Ook als dat graafwerk betekent om dikkere kabels aan te leggen.

"We moeten toe naar het slim laden."
Cillessen: "We moeten toe naar het slim laden. Als er veel aanbod van groene stroom is en de stroomprijs laag, wil je de auto snel volladen. En als het aanbod krap is, laad je langzamer. Als de capaciteit van je aansluiting beperkt is, ben je minder flexibel."

Dat wil niet zeggen dat iedere EV-rijder nu zo'n ook meteen duurdere aansluiting moet aanvragen. "Het hangt af van het gedrag van de gebruiker. Als je maar tien kilometer per dag rijdt, hoeft een zwaardere aansluiting niet zo nodig."

Eerst de paal, dan de auto
Nadenken over waar en hoe je gaat laden voordat je een elektrische auto koopt, is volgens Cillessen voorlopig dan ook belangrijk. Maar dat gaat veranderen. "Er komt een ander model bij de aanleg van die publieke laadpalen." Nu wordt er op verzoek van een autobezitter, een laadpaal geïnstalleerd.

"Het streven is dat we voor die vraag uit gaan installeren. Dus dat we voorspellen en berekenen waar er een behoefte aan een laadpaal gaat ontstaan en er daar dan vast een of meer neerzetten. Zo moet de laadinfrastructuur geen belemmering meer zijn voor het elektrificeren van het wagenpark in Nederland."

Maar zoals ook uit de plannen van de overheid blijkt, zijn er daarbij nog veel beren op de weg. Zoals de wetgeving, de financiering, het afstemmen en de beveiliging tegen hackers. En boven dat alles de stroomkabels die te dun zijn.

Of het lukt om over negen jaar een voldoende laadinfrastructuur te hebben weet Cillessen niet "Op dit moment doen alle partijen goed mee. Maar in de glazen bol zie ik ook nog veel uitdagingen."