De Amerikaanse pokeraar Rich Alati ging een weddenschap aan met collega Rory Young. Als hij het dertig dagen vol zou houden in een donkere afgesloten kamer zonder contact met de buitenwereld zou hij 100.000 dollar winnen.

Alati liet zich vanaf 21 november vorig jaar opsluiten in een verduisterde badkamer. Hij kon niet communiceren met de buitenwereld, had geen telefoon, tv of internet. Eten kreeg hij van een lokaal restaurant, maar op onregelmatige tijden, zodat hij zijn tijdsbesef kwijt zou raken. Er hing een camera om hem gade te slaan.

Het is een gevaarlijk experiment. Meer dan vijftien dagen eenzame opsluiting wordt volgens de Nelson Mandela-regels van de VN gezien als marteling. In de VS wordt het gebruikt om gevangenen extra zwaar te straffen. “Angst, woede en wanhoop plus een verhoogd risico op zelfmoord is wat we vaak zien bij gevangenen die langere tijd geïsoleerd worden,” aldus psychiater dr. Terry Kupers. “Zelfs als hij het dertig dagen volhoudt, zijn de gevolgen voor zijn psychisch welzijn groot,” reageert ook psycholoog Michael Munro. Hallucinaties en complete gekte liggen op de loer.

Dus hoe verging het de dappere pokerspeler? Vrij goed, eigenlijk. Alati had zich voorbereid door te oefenen in mediteren en yoga en had ervaring met stilteretraites. Hij volgde zoveel mogelijk zijn gewone dagelijkse routine, nam een bad ter ontspanning en mediteerde veel. Toch begon het pikkedonker ook hem op te breken en kreeg hij last van hallucinaties. Na drie of vier dagen zag hij kleine witte balletjes door de kamer drijven. Om zichzelf te kalmeren stelde hij zich voor dat hij zich op een zachte, knusse wolk bevond. Het was volgens hem zaak om de visioenen te omarmen. “Anders word je een beetje bang,” zegt hij.

Fysiek ging het goed met hem. De grootste hordes waren mentaal van aard. Behalve de hallucinaties had hij ook enkele keren gedachtes, die hem in een negatieve spiraal brachten. “Het ging van positieve gedachten naar dingen als ‘wat als’, ‘wat als’, ‘wat als’, vertelt Alati. Zulke gedachten waren gevaarlijk zonder gezelschap om hem af te leiden. In isolatie kunnen ze leiden tot wanhoop. Als het al te erg werd, greep Alati zijn toevlucht tot yoga. Hij focuste zich op zijn lichaam, zijn houding en zijn oefeningen.

Sommige delen waren gemakkelijker. Met zoveel tijd voor zichzelf, waren zijn eigen gedachten ook een bron van entertainment. “De gedachten komen gewoon naar je toe, maar als je er niet voor zorgt dat ze in de goede richting gaan kun je de controle kwijt raken en op een heel negatieve plek terecht komen,” legt de pokerspeler uit.

Na een dag of tien begon Young in te zien dat Alati het misschien wel vol zou gaan houden en bood hij hem een deal aan: als hij na vijftien dagen zou vertrekken zou hij 50.000 dollar krijgen. Uiteindelijk kwamen ze overeen dat hij 62.400 dollar kreeg als hij de duistere badkamer na twintig dagen verliet.

Kupers heeft wel een verklaring waarom het de pokeraar relatief gemakkelijk af ging. “Het is cruciaal dat hij zich steeds herinnerde waarom hij er zat en dat het niet voor lange tijd was,” aldus de psychiater. “Gevangenen die in eenzame opsluiting zitten, vertellen me vaak dat ze bang zijn dat ze nooit vrijgelaten zullen worden en alleen zullen sterven.”